Transgender personen botsen op heel wat hindernissen tijdens hun transitie. Niet enkel in hun privéleven, maar ook in hun werkomgeving hebben ze te maken met ongemakkelijke gesprekken, administratieve moeilijkheden en in extreme gevallen zelfs met geweld. Daarom ontstond ons onderzoek, om kennis rond werkhervatting tijdens en na transitie te versterken.

Toch stootten we tijdens ons onderzoek al snel op een nieuwe uitdaging, want niet enkel transgender personen worden met moeilijkheden geconfronteerd, ook non-binaire personen bleken een grote nood te hebben aan ondersteuning tijdens en na hun emotionele en/of fysieke transitie. Niet iedereen past namelijk binnen de tweesplitsing ‘cisgender’ of ‘transgender’. Er bestaat ook een groep mensen, die hun genderidentiteit als fluïde ervaren en niet in een binair hokje van ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijke’ horen. Die groep voelt zich niet steeds aangesproken door de term ‘transgender’, aangezien dat vaak wordt begrepen als een binaire identiteit van ‘trans man’ of ‘trans vrouw’. Hun identiteit bevindt zich daarentegen ergens op het genderspectrum. Vaak blijft de zichtbaarheid van die groep beperkt, maar met dit onderzoek moedigen we ook expliciet mensen aan die zichzelf als non-binair identificeren om deel te nemen.

Non-binair? Wat betekent dat?

‘Non-binair’ fungeert vaak als parapluterm. Andere begrippen zoals ‘genderqueer’, ‘gender non-conform’ of ‘agender’ worden ook soms gebruikt. Sommige non-binaire personen identificeren zichzelf wél als transgender, anderen niet. Non-binaire personen ondernemen daarom niet altijd stappen binnen transgenderzorg. Zij kiezen, net als transgender personen die in transitie zijn, zelf voor welke ingreep zij nodig achten om zich comfortabel te voelen in hun lichaam. Hoewel deze groep vaak over het hoofd wordt gezien, komen non-binaire personen vaker voor dan men zou denken. Zo blijkt uit een recente bevraging van het Instituut Voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen dat 22% van de bevraagde transgender personen zichzelf als non-binair identificeert.

Ook non-binaire personen blijken een grote nood te hebben aan ondersteuning tijdens en na hun transitie

Aangezien non-binaire personen niet passen onder de noemer van ‘man’ of ‘vrouw’, passen ook de mannelijke of vrouwelijke aanspreekvormen in het Nederlands niet voor hen. Omwille van die reden zijn er heel wat personen uit de LGBT+-gemeenschap die ijveren voor een derde neutrale aanspreekvorm ‘die/hen/hun’. Ook een ‘X’ als derde geslachtsaanduiding op de identiteitskaart wordt vaak naar voren geschoven als een manier waarop non-binaire personen meer erkenning kunnen krijgen. In 2021 voerde Argentinië als eerste land in Zuid-Amerika een ‘X’ toe als geslachtsbepaling op de identiteitskaart. Enkele andere landen zoals India, Canada en Nieuw-Zeeland voerden deze mogelijkheid eerder al in. Ook België buigt zich over een inclusieve identiteitskaart. Er ligt momenteel een wetsontwerp op tafel dat bepaalt dat geslacht niet meer op een identiteitskaart zal weergeven worden. Geslacht zal wel nog steeds worden geregistreerd als element van burgerlijke staat.

Werkhervatting tijdens en na transitie bij non-binaire personen

Ondanks de groeiende aandacht voor non-binaire personen, blijft meer onderzoek nodig om deze genderidentiteit ten volle te begrijpen en hen de juiste ondersteuning aan te bieden. Het zou namelijk onjuist zijn om non-binaire personen zonder enige vorm van nuance onder dezelfde noemer als transgender personen te plaatsen, aangezien zij vaak een heel ander parcours bewandelen en met andere uitdagingen worden geconfronteerd. Omwille van die redenen moedigen wij non-binaire personen aan om deel te nemen aan ons onderzoek. Werkhervatting en coming out bij non-binaire personen hebben mogelijks andere klemtonen dan bij transgender personen en wij willen die ervaringen eveneens in beeld brengen.

Voor de volgende fase van ons onderzoek, een dagboekstudie, doen we daarom een warme oproep voor deelname aan iedereen die niet binnen een binair geslachtsmodel valt. Concreet zoeken we mensen die aan alle onderstaande voorwaarden voor deelname voldoen:

• Je identificeert je als trans vrouw, gendervariante persoon of non-binair persoon
• Je bent min. 18 jaar
• Je werkt min 50% (halftijds) in loondienst in België
• Je hebt je recent geout als trans vrouw of gendervariante persoon op de werkvloer
• Je hebt gekozen of je kiest voor een stap of stappen binnen transgenderzorg
• Je chirurgische stap is gepland en dient nog te gebeuren in de loop van 2022
• Je gekozen stap(pen) vallen samen met een afwezigheid op het werk en een werkhervatting
• Je bent taalvaardig in Nederlands of Frans
• Je bent vaardig in het gebruik van internetbrowsers en email en/of smartphone (apps en dictafoon)

Deze dagboekstudie geeft deelnemers ruimte om in eigen woorden ervaringen rond coming out, herstel en werkhervatting te delen. Met de onderzoeksresultaten van deze dagboekstudie en de andere onderzoeksfases willen we een nieuwe tool te ontwikkelen die hulpverleners zoals arbeidsartsen helpt om trans personen én non-binaire te ondersteunen. Want een inclusieve werkomgeving moet er zijn voor iedereen (M/V/X).